Czy koncentracja mediów w rękach jednego podmiotu zagraża pluralizmowi informacyjnemu? UOKiK wyjaśnia swoją decyzję
Warszawa, 22 listopada 2023 r. – Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) w oficjalnym stanowisku przedstawił uzasadnienie dla zgody na przejęcie zarówno sieci sprzedaży prasy („Ruch” S.A.), jak i grupy wydawniczej Polska Press przez Polski Koncern Naftowy Orlen S.A. Sprawa budzi ogromne kontrowersje w kontekście wolności mediów i pluralizmu informacyjnego, a także wpływu państwowych spółek na rynek medialny w Polsce.
Decyzja UOKiK – uzasadnienie prawne i kryteria oceny
Według pisma podpisanego przez Roberta Kamińskiego, Dyrektora Departamentu Kontroli Koncentracji w UOKiK, zgoda na transakcję została wydana na podstawie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów z 16 lutego 2007 roku (Dz.U. 2023 r. poz. 1689 ze zm.).
Prezes UOKiK ma obowiązek ocenić każdą planowaną koncentrację wyłącznie pod kątem jej wpływu na konkurencję na rynku. Oznacza to, że organ antymonopolowy nie analizuje innych aspektów transakcji, takich jak jej wpływ na pluralizm mediów czy niezależność dziennikarską.
Kryteria oceny koncentracji:
- Czy przejęcie istotnie ogranicza konkurencję?
- Ocenia się, czy w wyniku transakcji powstanie lub zostanie umocniona pozycja dominująca na rynku (przyjęta granica to 40% udziałów w rynku).
- Czy transakcja przyczyni się do rozwoju ekonomicznego?
- Nawet jeśli doszłoby do ograniczenia konkurencji, Prezes UOKiK może wyrazić zgodę na koncentrację, jeśli przyniesie ona pozytywne efekty dla gospodarki lub postępu technologicznego.
UOKiK: „Konkurencja nie została istotnie ograniczona”
Decyzje UOKiK wskazują, że przejęcie sieci sprzedaży prasy „Ruch” oraz Polska Press przez Orlen nie spowodowało istotnego ograniczenia konkurencji. Zdaniem urzędu, transakcja ta nie prowadzi do monopolizacji rynku, ponieważ wciąż działają inne podmioty zajmujące się dystrybucją prasy oraz wydawaniem treści medialnych.
Historia decyzji UOKiK w sprawie Orlen i mediów
- Czerwiec 2020 r. – Decyzja nr DKK-109/2020: Zgoda na przejęcie „Ruch” S.A. przez Orlen.
- Luty 2021 r. – Decyzja nr DKK-34/2021: Zgoda na przejęcie Polska Press przez Orlen.
Obie decyzje zostały wydane w oparciu o analizę struktury rynku oraz ocenę konkurencyjności branży.
Kto mógł zaskarżyć decyzję UOKiK?
Zgodnie z przepisami, stroną postępowania antymonopolowego jest wyłącznie przedsiębiorca zgłaszający zamiar koncentracji – w tym przypadku Orlen. Oznacza to, że żaden inny podmiot, w tym organizacje społeczne, partie polityczne, ani konkurenci, nie mogli formalnie odwołać się od decyzji Prezesa UOKiK.
Krytyka decyzji UOKiK – zagrożenie dla wolności mediów?
Mimo zapewnień UOKiK, przejęcie jednego z największych wydawnictw prasowych w Polsce przez państwowy koncern naftowy budzi poważne obawy ekspertów, dziennikarzy i organizacji pozarządowych zajmujących się wolnością mediów.
Kluczowe zagrożenia wskazywane przez krytyków:
- Koncentracja kapitału w mediach – Orlen, jako państwowa spółka, kontroluje dystrybucję prasy („Ruch”) oraz kilkanaście regionalnych dzienników należących do Polska Press.
- Możliwa ingerencja polityczna w media – przejęcie gazet przez podmiot powiązany ze Skarbem Państwa może skutkować ograniczeniem niezależności redakcyjnej.
- Wpływ na rynek reklamowy – spółki państwowe mogą preferować media należące do Orlenu, ograniczając konkurencyjność prywatnych wydawców.
Co dalej? Czy można odwrócić skutki tej koncentracji?
Decyzje UOKiK są prawomocne i nie podlegają automatycznemu unieważnieniu. Jednak zmiana władzy politycznej w Polsce lub interwencja instytucji europejskich mogłaby wpłynąć na przyszłość tych transakcji. Organizacje międzynarodowe, takie jak Komisja Europejska i Rada Europy, od lat ostrzegają przed monopolizacją mediów przez rządy w krajach UE.
Podsumowanie – Co oznacza ta decyzja dla rynku prasowego?
- UOKiK zgodził się na przejęcie Polska Press i „Ruch” przez Orlen, uznając, że transakcja nie ogranicza konkurencji.
- Obawy o wolność mediów i pluralizm informacyjny pozostają nierozwiązane.
- Brak możliwości zaskarżenia decyzji przez organizacje społeczne oznacza, że rynek mediów w Polsce może być trwale zmieniony.
Czy Polska doświadczy dalszej centralizacji rynku medialnego, czy też pojawią się próby przywrócenia niezależności prasy? Czas pokaże, czy decyzja UOKiK była początkiem większego procesu zmian na rynku medialnym w Polsce.
opr. SztInt wg pisma: Urząd Ochrony Konkurencji Konsumentów Robert Kamiński Dyrektor Departamentu Kontroli Koncentracji Warszawa, 22 listopada 2023 r. DKK-2.81.17.2023.AI
Pan Adam Fularz
telewizjaopera----gmail.com
nawiązaniu do Pańskiego mejla, dotyczącego wyrażenia przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji Konsumentów zgody na przejęcie zarówno sieci sprzedaży prasy, jak
szeregu gazet, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.
Podstawowym aktem prawnym, oparciu który Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji Konsumentów realizuje swoje zadania zakresu kontroli koncentracji, jest ustawa dnia 16
lutego 2007 r. ochronie konkurencji konsumentów (Dz.U. 2023 r. poz. 1689 ze zm. dalej
jako Ustawa), która art. ust. określa warunki rozwoju ochrony konkurencji oraz zasady podejmowanej
interesie publicznym ochrony interesów przedsiębiorców konsumentów. Przepis art. 18 Ustawy stanowi, iż Prezes Urzędu wydaje zgodę na dokonanie
koncentracji, wyniku której konkurencja na rynku nie zostanie istotnie ograniczona,
szczególności przez powstanie lub umocnienie pozycji dominującej na rynku, przez którą
rozumie się zgodnie art. pkt 10 Ustawy pozycję przedsiębiorcy, która umożliwia mu
zapobieganie skutecznej konkurencji na rynku właściwym przez stworzenie mu możliwości działania znacznym zakresie niezależnie od konkurentów, kontrahentów oraz konsumentów; domniemywa się, że przedsiębiorca ma pozycję dominującą, jeżeli jego udział rynku
przekracza 40%. Zgoda na dokonanie koncentracji może być, zgodnie art. 19 Ustawy, uzależniona od spełnienia przez przedsiębiorców określonych warunków. Realizacja takich warunków zmierzać ma do zapewnienia, aby mimo dokonania koncentracji konkurencja na
rynku nie została istotnie ograniczona, szczególności przez powstanie lub umocnienie pozycji dominującej. przypadku, gdy Prezes Urzędu uzna, iż wyniku koncentracji konkurencja na rynku zostanie istotnie ograniczona zakazuje jej dokonania, zgodnie art. 20 ust. Ustawy. Ustawa pozwala także, zgodnie art. 20 ust. 1, na wydanie zgody na dokonanie
koncentracji, wyniku której konkurencja na rynku zostanie istotnie ograniczona, przypadku gdy odstąpienie od zakazu koncentracji jest uzasadnione, szczególności przyczyni się ona do rozwoju ekonomicznego lub postępu technicznego albo może wywrzeć pozytywny wpływ na gospodarkę narodową. Ocena dopuszczalności dokonania koncentracji wymaga zatem wyznaczenia rynku właściwego sprawie, następnie ustalenia, czy na wyznaczonym rynku wyniku
Urząd Ochrony Konkurencji Konsumentów
pl. Powstańców Warszawy 00-950 Warszawa
tel. +48 22 55 60 122 faks +48 22 827 97 23 dkkQuokik.gov.pl www.uokik.gov.pl
zrealizowania zamierzonej transakcji nie dojdzie do istotnego ograniczenia konkurencji,
szczególności przez powstanie lub umocnienie pozycji dominującej.
Podkreślić zatem należy, że decyzje organu antymonopolowego sprawach
koncentracji mają na celu ocenę planowanych koncentracji wyłącznie pod kątem zachowania warunków konkurencji (tylko takie kompetencje Ustawa przyznaje Prezesowi Urzędu). Prezes Urzędu nie ma możliwości oceny innych aspektów transakcji. Wydanie decyzji zakazującej
koncentracji może nastąpić jedynie przypadku, gdy doprowadzi ona do istotnego ograniczenia konkurencji, poprzez szczególności powstanie lub umocnienie pozycji dominującej (art. 20 ust. Ustawy). przypadku, gdy koncentracja nie doprowadzi do
istotnego ograniczenia konkurencji, organ antymonopolowy zobligowany jest do wydania
zgody na koncentrację. Wobec faktu, iż postępowania antymonopolowe sprawach koncentracji polegających
na przejęciu przez Polski Koncern Naftowy Orlen S.A. siedzibą Płocku kontroli nad „Ruch" S.A. siedzibą Warszawie oraz nad Polska Press sp. 0.0. siedzibą Warszawie wykazały,
iż wyniku tych koncentracji konkurencja na rynku nie zostanie istotnie ograniczona,
szczególności przez powstanie lub umocnienie pozycji dominującej, dniu czerwca 2020 r. Prezes Urzędu, decyzją nr DKK-109/2020, wydał zgodę na dokonanie koncentracji polegającej na przejęcie przez Polski Koncern Naftowy Orlen S.A. siedzibą Płocku kontroli nad „Ruch" S.A. siedzibą Warszawie, dniu lutego 2021 r., decyzją nr DKK-34/2021, wydał zgodę na dokonanie koncentracji, polegającej na przejęciu przez Polski Koncern Naftowy Orlen S. A.
siedzibą Płocku kontroli nad Polska Press sp. 0.0. siedzibą Warszawie.
Powyższe decyzje są prawomocne. Wskazać jednocześnie należy, iż odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu wydanych sprawach koncentracji może skutecznie złożyć strona
postępowania, przy czym Ustawa zawiera szczegółowe unormowania odnośnie tego, kto jest
stroną postępowaniu sprawie koncentracji. tak, art. 94 ust. Ustawy wskazuje, iż stroną postępowania jest każdy, kto zgłasza zamiar koncentracji. myśl zaś ust. pkt przywołanego artykułu przypadku, którym mowa art. 13 ust. pkt Ustawy, tj. przejęcia bezpośredniej
lub pośredniej kontroli nad jednym lub więcej przedsiębiorcami przez
jednego lub więcej przedsiębiorców zgłoszenia zamiaru koncentracji dokonuje przedsiębiorca przejmujący kontrolę. obu ww. postepowaniach sprawie koncentracji jedyną stroną był
zatem Polski Koncern Naftowy Orlen S.A. siedzibą Płocku.
Komentarze
Prześlij komentarz